Di sản mỹ thuật gia rai qua nghề dệt truyền thống và những tiềm năng trong thiết kế hiện nay

Abstract

Thổ cẩm Tây Nguyên từ lâu đã là một trong những điểm sáng được khai thác và quảng bá để thu hút khách du lịch. Bên cạnh nét tương đồng về nguyên liệu tự nhiên, quy trình xe sợi, nhuộm và dệt thủ công như hầu hết thổ cẩm tại các vùng miền, quốc gia khác, thổ cẩm của người Gia Rai tại Tây Nguyên còn có những đặc trưng riêng về gam màu, họa tiết và kỹ thuật dệt phản ánh nguồn gốc văn hóa, tiến trình lịch sử di cư của người Gia Rai từ khu vực Mã Lai đa đảo đến Tây Nguyên, Việt Nam. Nghề dệt truyền thống tại Tây Nguyên hiện đang được Nhà nước quan tâm khôi phục và phát triển, tuy nhiên, hiệu quả vẫn chưa cao về cả thẩm mỹ và kinh tế. Mục tiêu của bài viết này là đóng góp từ góc nhìn của người nghiên cứu song song hai lĩnh vực gồm nghệ thuật truyền thống và thiết kế đương đại, nhằm nâng cao hiệu quả thẩm mỹ và giá trị của sản phẩm thổ cẩm Gia Rai. Kết hợp phương pháp nghiên cứu tư liệu, phương pháp điền dã thực tế và phương pháp so sánh với các trường hợp điển hình, bài viết khẳng định những tiềm năng phát triển nghề dệt của dân tộc Gia Rai và đưa ra một số đề xuất nhằm phát triển di sản trên thị trường Việt Nam và quốc tế.